Υποκατάστατα γεύματος και αδυνάτισμα

Τα υποκατάστατα γευμάτων δεν αυξάνουν τον μεταβολισμό και δεν καίνε λίπος. Είναι απλά διατροφικά συμπληρώματα που περιέχουν πρωτεΐνη, υδατάνθρακες, λίπος, βιταμίνες και μέταλλα.

Αποδίδουν περίπου 200-500 Kcal ανά μερίδα περιέχοντας πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λίγα λιπαρά. Αντικαθιστούν 2 γεύματα την ημέρα συνήθως το πρωινό και το βραδινό ενώ το μεσημεριανό προτείνεται να είναι χαμηλό σε θερμίδες και λίπος. Τα σκευάσματα δίνονται συνήθως σε σκόνη και συμπληρώνονται με νερό ή γάλα.

Τα πλεονεκτήματα που έχουν τα υποκατάστατα γεύματος

• Δεν χρειάζεται μεγάλη προετοιμασία και έχει συγκεκριμένη δοσολογία ενώ ένα κανονικό γεύμα θέλει χρόνο για να παρασκευαστεί και προσοχή στην μερίδα που θα καταναλωθεί.
• Τα υποκατάστατα αυτά συνήθως περιέχουν ποικιλία βιταμινών, μετάλλων και φυτικών ινών με αποτέλεσμα να προκαλούν γρήγορο κορεσμό.
• Είναι καλή επιλογή για αυτούς που θέλουν ένα γρήγορο γεύμα και δεν έχουν έλεγχο στη ποσότητα και την ποιότητα του φαγητού που τρώνε.
• Βοηθούν αποτελεσματικά στην απώλεια βάρους στην αρχή ενός προγράμματος διατροφής για άτομα με σοβαρή παχυσαρκία και μόνο υπό ιατρική παρακολούθηση.

Τα μειονεκτήματα που έχουν τα υποκατάστατα γεύματος

• Η μείωση του βάρους είναι ταχεία αλλά οφείλεται σε απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών καθώς το σώμα υπόκειται σε σοκ.
• Περιέχουν πρωτεΐνες χαμηλής βιολογικής αξίας. (φυτική πρωτεΐνη)
• Οι ευεργετικές ουσίες (αντιοξειδωτικά, βιταμίνες, μέταλλα κτλ.) που περιλαμβάνουν δεν είναι φυσικές (προσοχή: άλλο φυσικό και άλλο φυτικό). Ενώ Οι έρευνες πάνω στην διατροφή σε σχέση με διάφορες χρόνιες παθήσεις όπως καρκίνο, διαβήτη και καρδιακά νοσήματα αναφέρονται σε κατανάλωση αληθινών τροφίμων και όχι σκευασμάτων.
• Αν και δίνουν εικόνα σοκολάτας ή milk shake. Η γεύση τους απέχει πολύ από αυτά τα ροφήματα και πολλά άτομα δεν μπορούν να τα καταναλώσουν για μεγάλο διάστημα.
• Ενδέχεται να περιέχουν πολλές γλυκαντικές ουσίες.
• Επιπλέον για να είναι εμφανές το αποτέλεσμα πρέπει να καταναλώνονται συστηματικά για αρκετό χρονικό διάστημα σε βάρος πολλών άλλων ομάδων τροφίμων.
• Δεν υπάρχει ποικιλία στο φαγητό και η πλειοψηφία τα βαριέται εύκολα.
• Δίνουν πρόσκαιρα αποτελέσματα καθώς η μακροχρόνια απώλεια βάρους απαιτεί αλλαγή τρόπου ζωής και διατροφικών συνηθειών.
• Σε άτομα που τρώνε για ψυχολογικούς λόγους (π.χ. με νευρική βουλιμία, νυχτερινή υπερφαγία) αυτά τα σκευάσματα δεν έχουν αποτελέσματα καθώς χρειάζεται αλλαγή στην διατροφική συμπεριφορά και όχι αλλαγή του είδους της τροφής.
• Έχουν υψηλό κόστος σε σχέση με τα πραγματικά τρόφιμα. Πολλές φορές παροτρύνουν για καλύτερα αποτελέσματα να συνδυαστεί για παράδειγμα το ρόφημα με μια αντίστοιχη μπάρα δημητριακών σαν ενδιάμεσο σνακ, με τιμή 5 πλαίσια της πιο ακριβής μπάρας από το ράφι του σουπερ μάρκετ.

Ανάλογα με την εταιρεία που παρασκευάζει και προμηθεύει τους καταναλωτές με σκευάσματα διατροφής η σύσταση των προϊόντων αυτών μπορεί να ποικίλλει. Στο εμπόριο κυκλοφορούν κυρίως, σκευάσματα υψηλής περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη (70%) τα οποία παρασκευάζονται από: γάλα, ασπράδι αυγού, σόγια, σιτάρι κτλ.. Στις γραπτές οδηγίες που δίνονται στην αρχή του προγράμματος τονίζεται οτι είναι πολύ σημαντικό να μην αντικαθίστανται τα προϊόντα αυτά με άλλα υποκατάστατα γεύματος. Με άλλα λόγια προωθείται η χρήση υποκατάστατων διατροφής στοχεύοντας στη πώληση συγκεκριμένου αριθμου προϊόντων ανα άτομο και στην επιβολή δίαιτας χαμηλής περιεκτικότητας σε υδατάνθρακες και αυξημένης σε πρωτεΐνες και λίπος (κετογονική δίαιτα).

Πριν ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα διατροφής για αδυνάτισμα να θυμάστε

1. Η απώλεια βάρους πρέπει να οφείλεται σε απώλεια λίπους και όχι στην απώλεια μυϊκού ιστού, γλυκογόνου ή νερού. Μια ανάλυση σύνθεσης σώματος κοινώς λιπομέτρηση, στην αρχή, κατά τη διάρκεια και στο τέλος του προγράμματος διατροφής θα βοηθήσει να ελέγχετε την απώλεια λίπους, κάτι το οποίο δε μπορεί να φανεί με τη ζυγαριά.
2. Ένα υγιεινό πρόγραμμα διατροφής περιλαμβάνει πέντε-έξι γεύματα. Τρία βασικά (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) και 2-3 ενδιάμεσα γεύματα κοινώς γνωστά ως σνακ. Σε ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής δε πρέπει να αποκλείεται καμία ομάδα τροφίμων.
3. Οι θερμίδες του προγράμματος διατροφής που θα ακολουθήσετε δεν πρέπει να είναι λιγότερες από τις θερμίδες του βασικού σας μεταβολισμού. Ο μεταβολισμός του κάθε ανθρώπου είναι διαφορετικός και αυτός είναι και ο λόγος που κάποιοι κάνοντας τις δίαιτες των φίλων τους αδυνατούν να χάσουν βάρους. Ένας ειδικός διατροφής θα σας βοηθήσει να μετρήσετε τον βασικό σας μεταβολισμό και θα σχεδιάσει ένα πρόγραμμα διατροφής σύμφωνα με τις ανάγκες σας και τις απαιτήσεις του οργανισμού σας.
4. Ο υγιεινός ρυθμός απώλειας βάρος δεν θα πρέπει να ξεπερνά το 0,5-1kg την εβδομάδα. Αυτός ο ρυθμός απώλειας επιτρέπει την σταδιακή απώλεια λίπους χωρίς να δυσχεραίνει την εκτέλεση των καθημερινών ή επαγγελματικών δραστηριοτήτων.